Có vô vàn lý do dẫn đến đầu tư thất bại. Không chỉ với những nhà đầu tư mới, những nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm đôi khi cũng mắc phải sai lầm trong các quyết định của mình. Trong đó, một cái bẫy dễ dẫn đến thất bại nhất chính là cái bẫy của chi phí chìm. Vậy bẫy chi phí chìm là gì? Nguyên nhân và cách phòng tránh bẫy như thế nào? Tất cả sẽ được giải đáp trong bài viết sau đây.
Chi phí chìm là gì?
Chi phí chìm – Sunk cost: khoản chi phí đã được sử dụng (đầu tư, kinh doanh) và không thể thu hồi hoặc thay đổi trong hiện tại và tương lai. Do đó, đây là khoản phí không được tính trong các quyết định đầu tư.
Chi phí chìm mang những đặc điểm như:
- Không được tính đến trong quyết định đầu tư.
- Không thể thu hồi, thay đổi và đã được thanh toán.
- Nói cách khác chính là chi phí rủi ro.
- Luôn luôn xuất hiện trong mọi phương án và khó có thể tránh được.
- Ngoài tầm kiểm soát.
Bẫy chi phí chìm là gì?
Dù không phải là yếu tố tiên quyết, chi phí chìm vẫn luôn được cân nhắc trong các quyết định đầu tư. Dẫn đến nhiều nhà đầu tư không muốn bỏ phương án đã chọn, dù rằng nó không có lợi, thay vì chọn một phương án mới. Tâm lý của họ là sẽ phải theo đến cùng một khi đã lựa chọn một phương án đầu tư. Dù rằng kết quả đều luôn không như mong đợi. Đây chính là cái bẫy chi phí chìm.
Chẳng hạn như bạn đang đầu tư vào một cổ phiếu nhưng trái với kỳ vọng ban đầu, giá cổ phiếu đang giảm liên tục, và không có dấu hiệu sẽ tăng trong tương lai. Và trong thời điểm hiện tại, nếu bạn bán cổ phiếu, bạn sẽ thu lại được một nửa số vốn ban đầu. Tuy nhiên, bạn lại chần chừ không muốn bán. Kết quả cuối cùng, bạn lại mất toàn bộ số tiền đã đầu tư vào mã cổ phiếu ấy.
Nguyên nhân bẫy chi phí chìm
Nói đến nguyên nhân gây nên bẫy chi phí chìm, có 3 nguyên nhân cơ bản như sau:
- Nhà đầu tư thường bỏ qua những thông tin phản hồi tiêu cực và đưa ra các quyết định dựa trên những hành động trong quá khứ. Mặt khác, luôn có sự hối tiếc với khoản thời gian đã bỏ ra và số tiền đầu tư. Cho nên, nhiều nhà đầu tư sẽ kiên trì theo đến cùng dự án đầu tư dù kết quả là thất bại. Cách gọi của hiện tượng này là Ngụy biện chi phí chìm.
- Nhà đầu tư thường kỳ vọng lợi ích của khoản đầu tư thay vì nhìn nhận kết quả của hiện tại. Dù có thiệt hại nhà đầu tư vẫn luôn duy trì đầu tư bất chấp. Tâm lý lúc này của nhà đầu tư sẽ có những lý do để hợp lý hóa hành động này. Niềm tin to lớn sẽ giải quyết sự bất hòa nhận thức của họ.
- Nhà đầu tư dễ có tâm lý không bỏ cuộc và luôn luôn có niềm tin vào sự kiên trì của bản thân.
Cách tránh bẫy chi phí chìm
Bạn muốn tránh cái bẫy chi phí chìm? Hãy xem một số biện pháp sau đây.
Tính toán chi phí cơ hội
Chi phí cơ hội là khoản chi phí mà nhà đầu tư bỏ lỡ khi đã chọn phương án đang đầu tư thay vì chọn một phương án đầu tư khác. Trong một phương án đầu tư luôn có nhiều chi phí cơ hội khác nhau. Theo đó, tính toán khoản chi phí cơ hội sẽ giúp nhà đầu tư dễ dàng lựa chọn những phương án tốt hơn và dễ dàng thoát khỏi những phương án không hiệu quả.
Chẳng hạn bạn đang đầu tư vào cổ phiếu. Nhưng, hiện tại giá cổ phiếu đang liên tục rớt giá và không có dấu hiệu sẽ tăng giá trở lại trong tương lai. Và nếu bạn, bất chấp thua lỗ, vẫn kiên trì với quyết định đầu tư của bản thân. Thì chi phí cơ hội lúc này chính là các phương án đầu tư khác tốt hơn.
Do đó, để tránh được cái bẫy chi phí chìm, bạn không nên quá mơ mộng. Thay vào đó, hãy đánh giá tình hình dựa trên thực tế. Và biết khi nào thì nên buông bỏ.
Cắt lỗ đúng lúc
Đầu tư thông minh là luôn phải có kế hoạch, lập một danh mục đầu tư, với những mục tiêu đạt được. Quan trọng là ta luôn xác định được tỷ lệ lợi nhuận và tỷ lệ thua lỗ tối đa là bao nhiêu. Như vậy mới có thể tránh được cái bẫy của chi phí chìm. Hơn hết là luôn phải cắt lỗ đúng thời điểm để giảm tối đa thiệt hại và rủi ro. Bạn cần phải xác định được điểm cắt lỗ.
Phương án đầu tư thay thế
Nên có nhiều hơn một phương án đầu tư sẽ giúp nhà đầu tư không chỉ tránh được phương án bất lợi mà giúp chọn được phương án có tỷ lệ thành công cao nhất. Hơn nữa, có thêm phương án đầu tư, sẽ giúp ta đánh giá được tình hình khi nào thì nên rút lui.
Bên cạnh đó, nhà đầu tư luôn biết thừa nhận sai lầm của bản thân. Vì như đã nói, không một nhà đầu tư nào mà không mắc sai lầm. Điều quan trọng là sau mỗi sai lầm ta sẽ học được một bài học và có thêm kinh nghiệm cho tương lai. Đối mặt với sai lầm sẽ giúp bản thân mạnh mẽ hơn.
Nếu bạn quan tâm đến lãi suất, có thể xem thêm bài viết: Lãi cộng dồn là gì?
Tổng kết
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ bẫy chi phí chìm là gì và cách phòng tránh. Trong đầu tư không thể tránh được các sai lầm. Trong kinh doanh và đầu tư, hầu hết mọi người đều phạm phải sai lầm. Vậy nên, hãy luôn chú ý nhé. Và nên đặt mục tiêu đầu tư thật rõ ràng và đưa ra các quyết định kịp thời cho các tình hình thực tế để tránh tối đa sai lầm nhiều nhất có thể.
Tổng hợp: hethongtienao.com