Cũng như vốn chủ sở hữu, với những người làm nghề kinh doanh, ắt hẳn sẽ luôn bắt gặp thuật ngữ thặng dư vốn cổ phần; nhất là trong các báo cái tài chính. Tuy nhiên, dù xuất hiện thường xuyên, và được xem là một thuật ngữ chuyên ngành quen thuộc, thế nhưng, ít ai thực sự hiểu rõ ý nghĩa của nó là gì. Và, với những người đang và muốn đầu tư chứng khoán, tìm thêm nguồn thu nhập thụ động hiệu quả, lại càng không thể bỏ qua thuật ngữ này.
Tìm hiểu thặng dư vốn cổ phần là gì?
Thặng dư vốn cổ phần trong tiếng Anh được gọi là Capital surplus. Thuật ngữ này có tên đầy đủ là thặng dư vốn vốn trong công ty cổ phần. Hiểu cơ bản thì là khoản chênh lệch giá cổ phiếu so với giá trị phát hành trong thực tế.
Cách tính thặng dư vốn cổ phần như sau:
Giá trị của vốn thặng dư = Số phát hành x (giá phát hành – mệnh giá).
Nếu bạn vẫn chưa hiểu thặng dư vốn cổ phần là gì. Hãy xem ví dụ sau:
Ví dụ
Ta có một công ty cổ phần V. phát hành 300 nghìn cổ phiếu chứng khoán ra thị trường. Giá trị của một cổ phiếu là 200 nghìn USD. Khi đó, công ty có thể thu về số tiền khoảng 60 tỷ USD sau khi đã bán hết số cổ phiếu.
Và trong quá trình công ty phân phối cổ phiếu ra thị trường, nhu cầu cần cổ phiếu cao hơn. Do đó công ty V. đã thực hiện tăng giá cổ phiếu lên 250 nghìn USD cho mỗi cổ phiếu. Số tiền mà công ty thu về được là 75 tỷ USD sau khi bán hết số cổ phiếu đó.
Vậy là, phần chênh lệch giá ban đầu và giá trị giá bán thực tế là 15 tỷ USD. Như vậy, thặng dư vốn cổ phần của công ty V. chính là 15 tỷ USD.
Để dễ hiểu hơn, thì đó là số vốn được hình thành từ việc phát hành thêm cổ phiếu. Số vốn này khác với số vốn khi gửi tiết kiệm ngân hàng. Hay khác với số tiền có được từ ngân hàng khi chuyển từ một tài khoản chứng khoán. Và càng không giống đầu tư chứng khoán giữ cổ phiếu đến ngày đáo hạn.
Theo đó, số vốn thặng dư sẽ chuyển hóa thành cổ phần. Và sẽ được chuyển đến vốn đầu tư của chủ công ty, trong tương lai. Tuy vậy, số vốn này vẫn không được tính là số vốn cổ phần, khi đang chuyển thành cổ phần và chuyển đến số vốn đầu tư của công ty.
Quy định về thặng dư vốn của các công ty cổ phần
Những quy định về thặng dư vốn cổ phần là gì? Theo Thông tư 19/2003/TT – BTC quy định rõ ràng về thặng dư vốn của công ty cổ phần như sau:
- Hạch toán: tài khoản trong vốn thặng dư vẫn sẽ được hạch toán khi các khoản chênh lệch từ việc giao dịch bán cổ phiếu có giá trị cao hơn so với giá trị cổ phiếu được niêm yết. Tuy nhiên, trong hoạt động thu nhập của công ty sẽ không được hạch toán với khoản tiền này.
- Không bị tính thuế giá trị tăng và thu nhập của công ty với các khoản thặng dư vốn.
- Chênh lệch giá: sẽ xuất hiện nhiều tình huống, mà trong các hoạt động kinh doanh, đó là bán cổ phiếu mới, với giá phát hành với giá trị nhỏ hơn so với giá trị cổ phiếu đã niêm yết. Lúc này, trong tổng nguồn vốn sẽ xuất hiện khoản chênh lệch. Và không cần hạch toán trong mục chi phí với khoản chênh lệch này. Tuy nhiên, để bù đắp cần khoản thặng dư vốn của công ty. Đối với trường hợp khoản thặng dư không đủ để bù đắp, ta sử dụng đến phần lợi nhuận sau thuế, không phải phần lợi nhuận trước thuế, cùng các loại tiền có được từ các quỹ đóng góp của công ty.
Tăng vốn điều lệ như thế nào?
Theo Thông tư 19/03/2003/TT – BTC của Bộ Tài chính quy định công ty cổ phần được phép giảm hoặc tăng vốn điều lệ như sau:
Cách tăng vốn điều lệ từ thặng dư vốn cổ phần
Tăng vốn điều lệ của công ty cổ phần có thể được điều chỉnh theo hai trường hợp như sau:
- Trường hợp 1: mục đích tăng vốn điều lệ khi kết chuyển phần thặng dư vốn. Khi đủ điều kiện đáp ứng nhu cầu về khoản tăng chênh lệch thì sẽ kết chuyển thặng dư vốn. Phần chênh lệch này chính là giá trị bán và giá vốn mua của cổ phiếu quỹ. Khi đó, công ty tăng vốn điều lệ bằng cách sử dụng phần chênh lệch này.
- Trường hợp 2: công ty chỉ có thể dùng được khoản chênh lệch tăng có trong nguồn thặng dư, có bổ sung khoản vốn điều lệ với tổng số vốn của cổ phiếu chưa bán; nếu chưa bán hết cổ phiếu quỹ.
Trong trường hợp, vốn của nguồn cung thấp hơn, hoặc bằng số vốn của số phiếu quỹ chưa được bán, thì số vốn điều từ từ nguồn vốn này chưa thể tăng được.
Cách giảm vốn điều lệ
Sau khi đã biết cách tăng vốn điều lệ từ thặng dư vốn cổ phần, ta sẽ tìm hiểu cách để giảm vốn điều lệ. Do thay đổi hoạt động kinh doanh nên điều kiện về nhu cầu của số vốn công ty cũng giảm theo. Hoặc trong trường hợp, công ty kinh doanh đang giảm quy mô kinh doanh. Hoặc công ty đang trong tình trạng bắt buộc phải hủy bỏ số cổ phiếu quỹ.
Mặt khác, nếu hoạt động công ty thua lỗ liên tiếp trong 3 năm; số lỗ lũy kế bằng 50% số vốn của tất cả cổ đông trở lên có thể giảm số vốn điều lệ; tuy nhiên, điều kiện là chưa mất khả năng thanh toán các khoản nợ đến hạn.
Xem thêm bài viết Lãi nhập gốc là gì?
Kết luận
Đến đây, chắc hẳn bạn đã hiểu thế nào là thặng dư vốn cổ phần. Tóm lại, đây là số vốn có được từ các hoạt động phát hành cổ phiếu; phí bảo hiểm cổ phần, là khoản chênh lệch giữa giá cổ phiếu so với giá phát hành thực tế. Hiểu rõ thuật ngữ này không chỉ hữu ích cho các bạn hoạt động kinh doanh, mà còn giúp các bạn đầu tư chứng khoán hiệu quả. Nếu bạn có hứng thú về lĩnh vực đầu tư cổ phiếu, chứng khoán hay tiền điện tử, hãy tìm đọc thêm các bài viết khác trên Hệ thống tiền ảo nhé.
Tổng hợp: hethongtienao.com
