ESOP có lẽ là một thuật ngữ xa lạ với nhiều người vì nó không thường xuất hiện trên thị trường chứng khoán. Vậy ESOP là gì? ESOP là kế hoạch phát hành cổ phiếu cho nhân viên. Đây là một phương án thường được nhiều chủ doanh nghiệp lựa chọn khi họ muốn huy động vốn nhưng không cần bán đi một phần nào của doanh nghiệp hay nói cách khác là vẫn bảo toàn được các di sản của họ. Đồng thời cách thức này còn mang lại nhiều ưu điểm khác như tăng sự gắn kết giữa nhân viên và công ty, tận dụng các ưu đãi về thuế,…
Mục lục
Cổ phiếu ESOP là gì?
ESOP là viết tắt của cụm từ Employee stock ownership plan có nghĩa là kế hoạch phát hành cổ phiếu cho nhân viên. ESOP được hiểu như là một hình thức kế hoạch phúc lợi cho nhân viên nhằm khuyến khích nhân viên mua cổ phần của công ty hoặc trở thành cổ đông. Người sử dụng lao động cung cấp cho nhân viên các cổ phiếu của công ty cụ thể mà không mất hoặc tốn ít chi phí. Việc phân phối cổ phần có thể dựa trên thang lương, điều khoản dịch vụ của nhân viên hoặc một số cơ sở phân bổ khác.
Cổ phiếu ESOP được phân phối cho nhân viên được giữ trong một đơn vị ủy thác để đảm bảo an toàn và tăng trưởng cho đến khi nhân viên rời công ty hoặc nghỉ hưu. Sau khi họ rời đi, cổ phiếu sẽ được mua lại. Đồng nghĩa với cổ phiếu được bảo toàn lại cho công ty để phân phối tiếp cho các nhân viên khác.
Mục tiêu của kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP là gắn kết lợi ích của người lao động với lợi ích của các cổ đông của công ty. Bằng cách trao cho nhân viên một cổ phần trong công ty, nhân viên sẽ từ chỗ chỉ là công nhân trở thành chủ sở hữu của công ty. Các kế hoạch này thúc đẩy nhân viên làm những gì tốt nhất cho công ty vì họ cũng là cổ đông.
Điều kiện để doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ESOP
Theo Nghị định 155/2020/NĐ-CP, công ty phải đáp ứng một số yêu cầu để phát hành cổ phiếu ESOP cho nhân viên. Các yêu cầu này cụ thể như sau:
– Khi công ty phát hành cổ phiếu ESOP, điều này đồng nghĩa với viẹc vốn điều lệ của công ty sẽ tăng lên. Cho nên nó cần được nhận thông qua bởi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.
– Công ty đại chúng khi có kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP cần phải được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
– Công ty cần đưa tiêu chuẩn cụ thể các trường hợp nhân viên có thể mua cổ phiếu ESOP. Nguyên tắc phân phối số lượng cổ phiếu cụ thể cho từng trường hợp và thời gian tiến hành cũng cần được Đại hội động cổ đông thông qua hoặc cũng có thể ủy quyền cho Hội đồng quản trị.
– Tổng số lượng cổ phiếu ESOP phát hành trong 1 năm không được lớn hơn 5% số cổ phiếu của doanh nghiệp đang lưu hành.
– Tổng giá trị tài sản phát hành cổ phiếu ESOP không được thấp hơn giá trị cổ phần tăng thêm. Nếu nguồn tài sản phát hành cổ phiếu ESOP trích từ vốn chủ sở hữu thì phải được kê khai đầy đủ trên báo cáo tài chỉnh và có kiểm toán kiểm tra.
– Trường hợp người phát hành cổ phiếu là nhà đầu tư nước ngoài thì cần tuân thủ tỉ lệ % sở hữu theo quy định pháp luật Việt Nam.
– Cổ phiếu ESOP sau khi phát hành thường bị hạn chế quyền chuyển nhượng ít nhất 1 năm.
Ưu và nhược điểm của cổ phiếu ESOP là gì?
Việc phát hành cổ phiếu ESOP mang lại nhiều lợi ích cho cả người lao động và doanh nghiệp nhưng đồng thời cũng có nhiều hạn chế.
Ưu điểm khi phát hành cổ phiếu ESOP
– Ưu đãi về thuế cho người lao động: Một trong những lợi ích của Kế hoạch sở hữu cổ phiếu cho nhân viên là lợi ích về thuế mà nhân viên được hưởng. Các nhân viên không phải trả thuế cho các khoản đóng góp cho ESOP. Nhân viên chỉ bị đánh thuế khi họ nhận được khoản phân phối từ ESOP sau khi nghỉ hưu hoặc khi họ rời khỏi công ty.
– Sự gắn kết của nhân viên cao hơn: Các công ty áp dụng ESOP có xu hướng nhận thấy sự gắn kết và tham gia của nhân viên cao hơn. Nó cải thiện nhận thức của nhân viên vì họ có cơ hội tác động đến các quyết định về sản phẩm và dịch vụ. Nhân viên có thể nhìn thấy bức tranh toàn cảnh về các kế hoạch trong tương lai của công ty và đưa ra các đề xuất về hướng đi mà công ty muốn thực hiện. ESOP cũng làm tăng niềm tin của nhân viên vào công ty.
– Kết quả tích cực cho công ty: ESOP không chỉ mang lại lợi ích cho nhân viên mà còn mang lại kết quả tích cực cho công ty. Theo Nghiên cứu so sánh ESOP quốc gia do Đại học Rutgers thực hiện, việc áp dụng ESOP đã dẫn đến tăng trưởng doanh thu hàng năm tăng 2,4%, tăng trưởng việc làm hàng năm là 2,3% và tăng khả năng tồn tại của công ty. Hiệu suất tổ chức được cải thiện sẽ làm tăng giá cổ phiếu của công ty và cuối cùng là số dư trong tài khoản ESOP của mỗi nhân viên.
Hạn chết khi phát hành cổ phiếu ESOP
– Thiếu đa dạng hóa: Việc tập trung tiền vào cổ phiếu ESOP sẽ giới hạn cơ hội đầu tư của người lao động. Tệ hơn nữa, các nhân viên gửi tiền tiết kiệm của họ vào cùng một công ty mà họ phụ thuộc vào tiền lương, tiền công, bảo hiểm và các phúc lợi khác. Nếu công ty phá sản, nhân viên sẽ phải đối mặt với nguy cơ mất cả thu nhập và tiền tiết kiệm.
– Pha loãng cổ phiếu: Nhiều doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ESOP để huy động vốn. Nếu việc này diễn ra với tần suất lớn sẽ làm tăng số lượng cổ phiếu lên nhanh chóng nhưng lại không tương xứng với tốc độ phát triển thực tế của doanh nghiệp. Điều này gây xáo trộn cổ phiếu và tạo tâm lý bất an cho nhà đầu tư bên ngoài.
Kết luận
Trên đây mình đã chia sẻ với mọi người về cơ bản ESOP là gì? cách thức hoạt động ra sao và ưu nhược điểm khi một doanh nghiệp phát hành cổ phiếu ESOP. ESOP là một cách tuyệt vời để mang lại cho nhân viên những lợi ích về quyền sở hữu và khuyến khích họ trung thành với vai trò hiện tại của mình. Từ đó mang lợi hiệu quả hoạt động tích cực hơn cho công ty. Nhưng nó cũng có nhiều hạn chế nên hãy cân nhắc hợp lý mỗi khi có kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP nhé!
Tổng hợp: Hethongtienao.com